مجاز بر وزن مفعل و از فعل جاز یجوز و مصدر میمی به معنای تجاوز از معناست. هرگاه لفظ از معنای قراردادی لغویش خارج شود مجاز نامیده می‌شود. بدین معنی که ذهن از لفظ به معنایی غیر از معنای آن انتقال‌یافته است بنابراین لفظ است که زمینه انتقال ذهن و دگرگونی معنی را فراهم ساخته است. به تعبیری دیگر مجاز لفظی است که مستعمل شود در غیر معنایی که برای آن وضع‌شده است  و به‌ناچار در مجاز باید علاقه باشد و علاقه همان مناسبتی است که میان معنی حقیقی و معنی مجازی موجود است و این علاقه یا مشابهت است یا غیر مشابهت و از طرفی نیز در مجاز باید قرینه مانعه یا صارفه‌ای باشد که ذهن را از معنی وضعی یا اصلی بازدارد و متوجّه غیرحقیقی یا مجازی کند.